A lëndojnë disa tinguj? (Me dhe pa humbje të dëgjimit)
• Rreth dëgjimit
Nëse jeni duke qendruar në një dhomë ku dikush godet me thonj mbi tavolinë, tërhiqet vëmendja se sa të pakëndshëm mund të jenë disa tinguj. Sigurisht, disa njerëz kanë një ndjeshmëri më të lartë ndaj tingujve se të tjerët. Shumica e njerëzve reagojnë negativisht ndaj tingujve tepër të lartë ose tingujve shumë të mprehtë, por për të tjerë duken dërrmuese edhe tingujt e zakonshëm të përditshëm.
Ndjeshmëria ndaj zhurmave prek njerëzit me humbje sensoroneurale të dëgjimit, ose ato me probleme të moshës. Përveç kësaj, njerëzit që përjetojnë zhurmë në vesh mund të kenë gjithashtu mbindjeshmëri ndaj disa tingujve.
Për të luftuar efektin e pakëndshëm të tingujve që lëndojnë, është e rëndësishme të njihen llojet e ndryshme të mbindjeshmërisë së zërit. Duke njohur arsyen e një dëgjimi tepër të ndjeshëm, mund të ndërmerren hapa për të zgjidhur problemin dhe për të përmirësuar përvojat dëgjimore.
Lloje të ndryshme të ndjeshmërisë së zërit
• Zhurmat e forta
Për njerëzit me funksion normal të dëgjimit zakonisht zhurmat shumë të larta janë të pakëndshme. Zhurmat brenda një diapazoni frekuencash prej 2000 deri në 5000 Hz dihet se janë veçanërisht të vështira për t’u dëgjuar. Kjo për dy arsye:
Së pari, funksioni i dëgjimit dëmtohet kur ekspozohemi ndaj zhurmave të forta. Në fakt, çdo zhurmë mbi 85 decibel shkakton humbje të dëgjimit. Tingujt e lartë dëmtojnë nervat, membranat dhe qelizat e veshit të brendshëm, prandaj këto tinguj ndihen si zhurmë e pakëndshme. Duke qenë se këto zhurma janë kaq të pakëndshme, njeriu detyrohet të largohet nga ky mjedis, jo vetëm për të shmangur bezdinë, por edhe për të mbrojtur funksionin e dëgjimit.
Së dyti, studimet kanë treguar se truri ynë reagon ndryshe ndaj tingujve me zë të lartë, veçanërisht atyre brenda një diapazoni të frekuencës 2,000 deri në 5,000 Hz. Edhe pse nuk është kuptuar plotësisht pse ndodh kjo, studimet imazherike kanë konfirmuar se një pjesë e veçantë e trurit, amigdala (bajamja), bëhet aktive kur dëgjohen zhurma në ato nivele. Meqenëse amigdala është përgjegjëse për reagimet emocionale, kjo shpjegon pse këto zhurma të larta bëjnë të përjetohet një ndjenjë shqetësimi, frike apo edhe paniku.
• Hiperakuzia (mbidëgjim)
Njerëzit me funksion normal të dëgjimit mund të tolerojnë zhurma deri në 85-95 decibel përpara se të përjetojnë bezdisjen nga zhurma. Megjithatë, në rastet e mbidëgjimit, aftësia e individit për të toleruar zhurmën ulet. Për fat të mirë, hiperakuzia mund të trajtohet duke përdorur aparate dëgjimi. Aparatet e dëgjimit që gjenerojnë zhurmë rozë, veprojnë si pajisje maskuese që minimizojnë ndikimin e tingujve të lartë dhe zhurmës së mjedisit rrethues. Në mjedis me zhurma të larta këshillohet mbajtja e kufjeve apo tapave kundra zhurmës.
• Rekrutimi (plotësim)
Kjo lloj ndjeshmërie ndaj tingullit në përgjithësi prek njerëzit që kanë pësuar një fare humbje dëgjimi. Kur funksioni i dëgjimit bie, ndodh sepse qelizat nervore që perceptojnë tingujt janë dëmtuar. Shkalla e dëmtimit do të përcaktojë se cilat tinguj dhe frekuenca nuk dëgjohen.
Ekspozimi ndaj një zhurme me lartësi ose frekuencë të caktuar, nuk arrin të dëgjohet si pasojë e humbjes së dëgjimit në një shkallë të caktuar. Nëse ato bëhen më të zhurmshme, pra ndryshon frekuenca dhe lartësia e tingullit, tingulli mund të dëgjohet. Ky ekspozim i papritur ndaj zhurmës së re e bën tingullin të pakëndshëm dhe mund të shpjegojë pse njerëzit me humbje të dëgjimit shpesh raportojnë rritje të ndjeshmërisë ndaj tingujve të veçantë; tipike për sëmundjen e Menierit.
Kur zhurma bëhet më e fortë, qelizat normale që janë pranë qelizave të dëmtuara ‘rekrutohen’, pra vihen në punë. Një person me rënie dëgjimi mund të mos jetë në gjendje të dëgjojë një televizor në nivelet e volumit 30-45, por nëse volumi ngrihet në 46, bëhet shumë i zhurmshëm për personin në fjalë. Kjo është për shkak se vëllimi midis 30-45 nuk kapet nga qelizat e dëmtuara, por, në nivelin 46, rekrutohen qelizat e padëmtuara.
Përdorimi i aparateve të dëgjimit mund të përmirësojë shumë këtë lloj ndjeshmërie ndaj zërit.
• Dëgjim me mbindjeshmëri
Disa njerëz lindin thjesht me mbindjeshmëri ndaj tingujve të caktuar. Në mënyrë tipike, individët janë të mbindjeshëm vetëm ndaj tingujve që janë në një frekuencë të caktuar, megjithëse kjo ndryshon nga personi në person. Në varësi të nivelit të mbindjeshmërisë, edhe tingujt e përditshëm dhe zhurma e sfondit mund të jenë shqetësuese.
Njerëzit me autizëm ndonjëherë përjetojnë dëgjim tepër të mbindjeshëm. Megjithatë, me terapinë e integrimit dëgjimor, mbindjeshmëria e një personi mund të reduktohet, gjë që i mundëson atij të tolerojë tingujt pa pasur një reagim negativ.
• Mizofonia
Njerëzit me misofoni kanë një mospëlqim të fortë ndaj tingullit. Ndryshe nga ndjeshmëritë e tjera të zërit, misofonia nuk kufizohet vetëm me tingujt e lartë. Në fakt, tingujt e butë shpesh mund të jenë zakonisht shqetësues për njerëzit me misofoni. Terapia e zërit përdoret shpesh për të trajtuar misofoninë, por disa njerëz zbulojnë se pajisjet maskuese dhe zhurma e bardhë mund t’i ndihmojnë ata të përballojnë ekspozimin ndaj zhurmës në mënyrë më efektive. Sidoqoftë, raste të tilla duhet të marrin një kontakt me mjekun e familjes, mjek ORL apo dhe neurolog.
• Trajtimi i ndjeshmërisë ndaj tingujve
Siç mund ta shihni, ka shumë shkaqe të çrregullimit të ndjeshmërisë së dëgjimit. Për të siguruar që ndjeshmëria të trajtohet siç duhet, është e rëndësishme të kërkohen këshilla nga profesionistë të kualifikuar të kujdesit dëgjimor apo mjek ORL.
Nëse tashmë individi ka pësuar humbje të përhershme të dëgjimit, vendosja e aparateve të duhura të dëgjimit mund të minimizojë ndjeshmërinë e gabuar ndaj tingujve dhe të përmirësojë funksionin e dëgjimit.
Signia Hearing Aids
Recent Comments